Een tijdje geleden zag ik op Youtube een film genaamd ‘The simulation hypothesis’. De hypothese en bijbehorende theorie proberen belangrijke levensvragen te beantwoorden zoals: ‘wat is de aard van ons bestaan?’ en ‘hoe is onze wereld, ons universum ontstaan?’ De vragen worden benaderd vanuit wetenschappelijk zowel als filosofisch oogpunt. De hypothese stelt dat onze wereld niet echt is, maar een virtueel construct. Het wordt in de film niet met zoveel woorden gezegd, maar de theorie sluit volgens mij niet uit dat onze wereld een virtueel construct is dat gebaseerd is op een uniek concept, zonder iets anders te simuleren. In de film echter, worden ‘virtueel construct’ en ‘simulatie’ als synoniemen gebruikt, naar analogie met computersimulaties die mensen maken van onze wereld. Een andere reden waarom het woord ‘simulatie’ wordt gebruikt is om aan te sluiten bij de filosofie van Plato, die zegt dat wij niet in staat zijn het ‘ware zijn’ waar te nemen, maar alleen afgeleiden daarvan. Wij leven, zo zou je kunnen zeggen, in een simulatie van het ware.
Deze hypothese vind ik op zichzelf heel interessant. Ik kan de film aanbevelen omdat de theorie natuurkundig en technisch goed wordt onderbouwd. Maar vragen als ‘wie maakt of beheert de simulatie?’ en ‘waarom deze simulatie?’ blijven onbeantwoord. Ook de makers van deze film zijn zich ervan bewust dat hierop door de theorie geen antwoord wordt gegeven. Zij weten er zelfs nog een heel interessante vraag aan toe te voegen en die luidt: ‘Why is the creator hiding from us?’
Deze vraag deed mij opveren uit mijn stoel. Ik ben ook verborgen voor mijn personages, dacht ik. Plato was niet voor niets een tegenstander van dichters, schrijvers en kunstenaars. Eén afgeleide van het ware is meer dan genoeg; laten we daar alsjeblieft niet nog afgeleiden van afgeleiden aan toe gaan voegen. Nu vraag ik me af of er misschien nóg een reden is om het maken van simulaties te ontmoedigen: personen die in simulaties leven hebben ook gevoel! Als schepper van mijn verhalen (duidelijk simulaties of afgeleiden van de wereld waarin ik leef) was ik me nog niet eerder bewust van mijn verborgenheid en nog niet eerder stond ik erbij stil dat mijn personages zich wel eens af konden vragen waarom zij moeten lijden en wat de reden van hun bestaan is. Want waarom schrijf ik? Zeker niet om mijn personages te zien lijden, toch? Ik wil thema’s en onderwerpen belichten die mensen emotioneel raken of tot denken aanzetten, of misschien wel domweg amuseren. Ik hoop maar dat mijn simulaties voor de inzittenden minder reëel zijn dan het virtueel construct waarin wij leven voor ons is; dat mijn verhalen alleen tot leven komen in de geesten van al dan niet gesimuleerde mensen en verder geen leed aanrichten.
Zie hier voor de film: https://www.youtube.com/watch?v=VqULEE7eY8M
